Violeta Friedman

Violeta Friedman
Bizitza
JaiotzaMarghita (en) Itzuli, 1930eko apirila
Herrialdea Errumania
HeriotzaMadril, 2000ko urriaren 4a (70 urte)
Hobiratze lekuaHoyo de Manzanares
Hezkuntza
Hizkuntzakerrumaniera
Jarduerak
Jarduerakhistorialaria eta oroitzapen-idazlea

Violeta Friedman (Marghita, Transilvania (garai hartan, Errumania), 1930eko apirila — Madril, 2000ko urriaren 4a) errumaniar-espainiar aktibista izan zen. Bizirik atera zen Auschwitz-Birkenauko nazien sarraski-eremutik.[1][2]

Biografia

Juduen jazarpeneko nazien politiken esparruan, 1944an Auschwitz-Birkenau sarraski-eremura erbesteratu zuten, hamalau urterekin.[3] Familia gehiena naziekin galdu zuen: gurasoak, aitona-amonak eta birramona (93 urte) gasez hil zituzten, Eva eta bere ahizpa baino ez zirela salbatu.[3][4]

Mundu Gerraren ondoren Kanadan bizi izan zen eta ondoren Caracasen (Venezuela) ezkondu zen.[4] 1965ean, dibortziatu ondoren, Espainiara joan zen bere alaba batekin.

Doktrina konstituzionala

1985ean,Waffen SS-ren Léon Degrelle buru ohiak Tiempo aldizkarira egindako adierazpen batzuengatik haserretuta, ekintza judizialak hasi zituen haren kontra, Holokaustoa ukatzen baitzuen eta iritzi antisemitu eta arrazistak ematen baitzituen.[5][4] Bere nahien kontrako epaien segida luze baten ondoren arrazoia eman zioten. Azkenean, 1991n, Espainiako Konstituzio Auzitegiak erabaki zuen Degrellek Violeta Friedmanen ohorearen eta eremu nazien biktimen aurka atentatu zuela. Epai horrek, gainera, doktrina konstituzionala ezarri zuen eta Espainiako Kode Penala erreformatzeko aurrekari gisa balio izan zuen.[5][6]

Haren gorpuzkiak Hoyo de Manzanareseko (Madril) hilerri hebrearrean daude.[7]

Argitaratutako lanak

  • Mis memorias (Planeta argitaletxea, 1995).[5]

Erreferentziak

  1. ↑ (Gaztelaniaz) «Fundación Violeta Friedman - Defensora de los derechos humanos» Fundación Violeta Friedman (Noiz kontsultatua: 2023-03-29).
  2. ↑ (Gaztelaniaz) PAÍS, Ediciones EL. «Violeta Friedman en EL PAÍS» El País (Noiz kontsultatua: 2023-03-29).
  3. ↑ a b Inmigración y universidad: prejuicios racistas y valores solidarios, página LVIII.
  4. ↑ a b c VIOLETA FRIEDMAN. IN MEMORIAM en la página del Movimiento contra la Intolerancia.
  5. ↑ a b c Biografía.
  6. ↑ (Gaztelaniaz) «Violeta Friedman, la lucha contra el negacionismo del Holocausto en España» La Vanguardia 2020-10-15 (Noiz kontsultatua: 2023-03-29).
  7. ↑ Cementerio Hoyo de Manzanares

Bibliografia

  • Calvo Buezas, Tomás (2001). Inmigración y universidad: prejuicios racistas y valores solidarios. Editorial Complutense. ISBN 8474916623. 

Ikus, gainera

Kanpo estekak

  • Obituarioa. Violeta Friedman, Holokaustotik bizirik atera zena, El País, 2000ko urriaren 6a
  • Jorge Trías Violeta Friedmanen abokatuaren artikulua, Degrelleren aurkako prozesuan
  • Violeta Friedman Fundazioaren webgunea
Autoritate kontrola
  • Wikimedia proiektuak
  • Wd Datuak: Q6163275
  • Identifikadoreak
  • WorldCat
  • VIAF: 22876177
  • ISNI: 0000000059530787
  • BNE: XX975138
  • GND: 1192231120
  • LCCN: nb2016016085
  • SUDOC: 075046822
  • Wd Datuak: Q6163275