Inentingstheorie

De inentingstheorie is een sociaalpsychologische communicatietheorie die verklaart hoe een houding of overtuiging weerbaar kan worden gemaakt, en weerstand bieden tegen overreding of beïnvloeding, naar analogie van hoe een lichaam door inenting immuun wordt voor ziekte. De theorie gebruikt medische inoculatie als verklarende analogie, maar in plaats van het toe te passen op ziekte, wordt het gebruikt om houdingen of overtuigingen te sterken. De theorie is toepasbaar op publiekscampagnes gericht op desinformatie en nepnieuws.

De theorie stelt dat zwakke tegenargumenten weerstand opwekken bij de ontvanger, waardoor hij zijn overtuigingen kan handhaven tegenover een toekomstige, sterkere uitdaging. Na blootstelling aan zwakke tegenargumenten (bijv. tegenargumenten die gepaard gaan met weerleggingen), gaat de ontvanger op zoek naar ondersteunende informatie om zijn bedreigde positie verder te versterken. De aangenomen houding of overtuiging wordt zo resistent tegen een sterker tegenargument, vandaar de medische analogie van een vaccin.

De term wordt toegeschreven aan Mc Guire, in de jaren 1960.[1] Een van de beoefenaars van de theorie in het Nederlands taalgebied is sociaal psycholoog Sander van der Linden.[2][3] De theorie wordt van overheidswege, bijvoorbeeld door de NAVO,[3] ingezet tegen desinformatie en nepnieuws. Andere toepassingen vinden plaats op het gebied van de politiek, gezondheidscampagnes, marketing, onderwijs, en wetenschapscommunicatie.[4]

Bronnen, noten en/of referenties
  • Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Inoculation theory op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
  1. ↑ (en) William J. McGuire, Some Contemporary Approaches. Advances in Experimental Social Psychology, Volume 1, 1964, Pages 191 (1964). Gearchiveerd op 18 april 2024.
  2. ↑ (en) Josh Compton, Sander van der Linden, John Cook, Melisa Basol, Inoculation theory in the post-truth era: Extant findings and new frontiers for contested science, misinformation, and conspiracy theories. Soc. Personal Psychol. Compass. 2021;15:e12602 (5 mei 2021). Gearchiveerd op 17 juli 2024.
  3. ↑ a b (en) Jon Roozenbeek, Sander van der Linden, Inoculation Theory and Misinformation. NAVO (29 oktober 2021). Gearchiveerd op 1 november 2021.
  4. ↑ (en) Joshua A. Compton & Michael Pfau, Inoculation Theory of Resistance to Influence at Maturity: Recent Progress In Theory Development and Application and Suggestions for Future Research. Annals of the International Communication Association Volume 29, 2005 (18 mei 2016). Gearchiveerd op 20 mei 2024.