Maasmechelen

Maasmechelen
Gemeente in België Vlag van België
Vlag van Maasmechelen
Wapen van Maasmechelen
(Details)
(Details)
Maasmechelen (België)
Maasmechelen
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Limburg Limburg
Arrondissement Tongeren
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
76,85 km² (2022)
64,69%
12,63%
22,67%
Coördinaten 50° 58' NB, 5° 42' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkings­dichtheid
40.219 (01/01/2024)
49,95%
50,05%
523,35 inw./km²
Leeftijdsopbouw
– 0-17 jaar
– 18-64 jaar
– 65 jaar en ouder
(01/01/2024)
19,64%
60,32%
20,03%
Buitenlanders 21,27% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester Raf Terwingen (CD&V)
Bestuur CD&V, Open Vld
Zetels
CD&V
Open Vld
N-VA
Puur-Maasmechelen
sp.a
ademM
Vlaams Belang
33[1]
12
6
4
4
3
2
2
Economie
Gemiddeld inkomen 17.779 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad 9,25% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
3630
3630
3630
3630
3630
3630
3631
3631
Deelgemeente
Eisden
Leut
Mechelen-aan-de-Maas
Meeswijk
Opgrimbie
Vucht
Boorsem
Uikhoven
Zonenummer 089
NIS-code 73107
Politiezone LaMa
Hulpverleningszone Oost-Limburg
Website Officiële website
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Tongeren
in de provincie Limburg
Portaal  Portaalicoon   België
Het gemeentehuis van Maasmechelen

Maasmechelen is een gemeente in de Belgische provincie Limburg en overschreed in juni 2023 de kaap van 40.000 inwoners. De gemeente omvat de voormalige gemeenten Mechelen-aan-de-Maas, Vucht met het dorp en de tuinwijk, Leut, Meeswijk, Uikhoven, Eisden met de woonkernen Eisden-Dorp en Eisden-Tuinwijk, Opgrimbie, Boorsem met woonkern Kotem. Het is tevens de hoofdplaats van het kieskanton en gerechtelijk kanton Maasmechelen

Geschiedenis

Zie Geschiedenis van Maasmechelen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Oudste geschiedenis

Archeologische vondsten tonen aan dat de Maasvallei al 8000 jaar geleden bewoond is geweest. Aan de voet van het Kempens Plateau lagen drogere gronden die een vast verblijf mogelijk maakten. Bossen op de terrassen maakten plaats voor akkerbouw.

Romeinse tijd en middeleeuwen

Door de Romeinen werd een heerweg aangelegd. Deze weg werd een belangrijke verbinding van Tongeren en Maastricht naar Nijmegen aan de grens (Limes) van het Romeinse Rijk. Langs deze verbindingsweg lagen reeds en ontstonden verscheidene nederzettingen. Vanaf de 8e eeuw werden door de Franken verschillende dorpen gesticht in de regio. In de Franse tijd verloor de heirbaan gaandeweg zijn betekenis door de aanleg van de huidige N78, als onderdeel van de wegverbinding tussen Parijs en Hamburg.

Moderne geschiedenis

In 1970 fuseerde Mechelen-aan-de-Maas met Eisden, Vucht en Opgrimbie. De nieuw gevormde gemeente kreeg Mechelen-aan-de-Maas als centrum, omdat dit van de vier gemeenten de grootste in oppervlakte en sinds de Franse tijd een kantonhoofdplaats was. De fusiegemeente kreeg de nieuwe naam Maasmechelen. In 1977 werden de gemeenten Boorsem (met Kotem) en Uikhoven bij Maasmechelen gevoegd. De grindwinningsbedrijven die daar lagen waren naast de mijn en de witzandgroeve een gunstige aanvulling voor de industriële economie. In het noordoosten werden in dat jaar ook Leut en Meeswijk bij de gemeente gevoegd. Dit zorgde voor een grotere agrarische bedrijvigheid binnen de gemeente.

De sluiting van de mijn van Eisden in 1987, het geleidelijk stopzetten van de grindwinning na het grinddecreet en de afbouw van de witzandgroeve in de gemeente veroorzaakten groeiende problemen op gebied van inkomen, werkgelegenheid, samenleven en welbevinden. Er werd door diverse overheden geïnvesteerd in de aanleg van zones voor kleine en middelgrote ondernemeningen en de komst van nieuwe winkelcentra, in nieuwe en gerenoveerde woonzones, het opnemen van een aanzienlijk aandeel van de gemeentelijke oppervlakte in het eerste nationaal park van het Vlaams Gewest en het opzetten van nieuwe infrastructuur voor zachte vormen van toerisme.

Geografie

Het grootste deel van Maasmechelen ligt in de Maasvallei, op de linkeroever van de Grensmaas. De westelijke rand van de gemeente, aan de grens met Zutendaal en As, ligt op het Kempens Plateau. Tussen de Maas en het Kempens Plateau ligt een trapvormig rivierterras en een steilrand van gemiddeld 45 meter. In Maasmechelen ligt deze steilrand bijna volledig in bos- en heidegebied.

Deelgemeenten

# Naam Opp.
(km²)
Inwoners
(2020)
Inwoners
per km²
NIS code
1 Mechelen-aan-de-Maas 33,83 15.499 458 73107A
2 Opgrimbie 13,14 3.630 276 73107B
3 Vucht 3,85 3.436 891 73107C
4 Eisden 7,88 10.338 1.312 73107D
5 Leut 2,99 1.581 528 73107E
6 Meeswijk 4,37 947 217 73107F
7 Boorsem 6,69 2.272 340 73107G
8 Uikhoven 4,09 1.200 293 73107H

Aangrenzende gemeenten

De gemeente Maasmechelen grenst aan de volgende gemeenten:

   Aangrenzende gemeenten   
 As       Dilsen-Stokkem        
           
 Genk   Stein (NL) 
           
 Zutendaal       Lanaken       Meerssen (NL) 

Waterlopen

Bevaarbaar

De enige bevaarbare waterloop in Maasmechelen is de Zuid-Willemsvaart, deze werd 2 eeuwen geleden gegraven omdat de Maas ten noorden van Maastricht onbevaarbaar is voor binnenschepen.

Onbevaarbaar

Een verzameling van alle onbevaarbare waterlopen in Maasmechelen met de deelgemeenten waardoor ze stromen in volgorde van bron naar monding.[2]

  • de Genootsbeek (Leut, Meeswijk)
  • de Kikbeek (Opgrimbie, Mechelen-aan-de-Maas)
  • de Langebroekbeek/Langbroekbeek (Vucht, Leut)
  • de Maas (Uikhoven, Boorsem, Kotem, Leut, Meeswijk)
  • de Rachelsbeek (Eisden-dorp)
  • de Vrietselbeek (Eisden-dorp)
  • de Wiemerbeek (Opgrimbie)
  • de Ziepbeek (Opgrimbie, Rekem (gemeente Lanaken), Uikhoven, Boorsem, Kotem)
Vaccinatiecentrum tegen COVID-19 in Maasmechelen

Mobiliteit

Maasmechelen heeft een op- en afrit naar de autosnelweg E314, die Brussel en Leuven via Knooppunt Lummen en Knooppunt Kerensheide met Heerlen en Aken verbindt. De Rijksweg N78 is een bredere verkeersweg, die parallel loopt met de Grensmaas. Een opsomming van alle gewestwegen en autosnelwegen:

Maasmechelen heeft een ontsluitingsweg die evenwijdig loopt met de Zuid-Willemsvaart. Deze verbindt de rotonde op de N78 bij de E314-afrit 'Maasmechelen' in het zuiden, met Eisden en Maasmechelen Village in het noorden van de gemeente.

Spoorlijn 21B werd gebruikt door het Kolenspoor, een vereniging van vrijwilligers die opgeknapte treinstellen inzette voor toeristische ritten, maar is sinds 2014 gesloten voor treinverkeer. Er is door achterstallig onderhoud van de treinsporen geen treinvervoer meer mogelijk vanuit Waterschei en As naar Eisden.

Na jaren plannen en discussie is er -in het kader van het Spartacusplan- een trambusverbinding aangekondigd die het spoorwegstation van Hasselt, de Universiteit Hasselt in Diepenbeek en het station van Genk zal verbinden met het centrum van Maasmechelen en het eindstation bij Maasmechelen Village en Terhills. Het is de bedoeling dat deze trambus waar mogelijk een eigen bedding zal krijgen en vaker zal rijden.

Klimaat

Weergemiddelden voor Maasmechelen
Maand jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Jaar
Hoogste maximum (°C) 11,6 13,6 18,6 23,0 26,3 30,3 31,7 32,4 27,6 23,8 17,3 12,4 32,4
Gemiddeld maximum (°C) 6,0 7,1 1,0 14,9 18,7 21,2 23,7 23,9 20,3 16,2 10,4 6,5 14,2
Gemiddeld minimum (°C) 1,0 0,9 2,8 4,7 8,2 10,8 12,8 12,6 10,2 7,3 4,1 1,9 6,5
Laagste minimum (°C) −5,3 −4,3 −2,6 −1,6 1,4 4,8 7,3 7,0 4,4 −0,3 −1,7 −4,2 −5,3
Zonuren (uur/dag) 4,7 5,4 6,9 7,7 8,2 8,2 9,1 9,5 8,5 8,3 5,2 4,2 7,2
Bron: https://www.buienradar.be/weer/maasmechelen/be/2791961/klimaat (geraadpleegd op 9 september 2019)

Demografie

Demografische ontwikkeling

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari
1992 tot heden
jaar Aantal[3] Evolutie: 1992=index 100
1992 34.426 100,0
1993 34.792 101,1
1994 35.090 101,9
1995 35.315 102,6
1996 35.505 103,1
1997 35.500 103,1
1998 35.493 103,1
1999 35.400 102,8
2000 35.430 102,9
2001 35.564 103,3
2002 35.751 103,8
2003 35.923 104,3
2004 36.032 104,7
2005 36.175 105,1
2006 36.255 105,3
2007 36.456 105,9
2008 36.670 106,5
2009 36.818 106,9
2010 36.937 107,3
2011 37.177 108,0
2012 37.369 108,5
2013 37.421 108,7
2014 37.429 108,7
2015 37.609 109,2
2016 37.696 109,5
2017 37.813 109,8
2018 38.193 110,9
2019 38.516 111,9
2020 38.933 113,1
2021 39.161 113,8
2022 39.409 114,5
2023 39.914 115,9
2024 40.219 116,8

Politiek

Structuur

De gemeente Maasmechelen ligt in het kieskanton Maasmechelen en het provinciedistrict Maasmechelen, het kiesarrondissement Hasselt-Tongeren-Maaseik (identiek aan de kieskring Limburg).

Maasmechelen Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau Vlag van Europa Europese Unie Vlag van België België Vlag Vlaanderen Vlaanderen Vlag Limburg Limburg Tongeren Maasmechelen
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
volksvertegenwoordigers
Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring Limburg Hasselt-Tongeren-Maaseik Maasmechelen Maasmechelen Maasmechelen
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-

Geschiedenis

(Voormalige) burgemeesters

Tijdspanne Burgemeester
1971 - 1976 Jef Smeets (CVP)
1977 - 1979 Albert Dexters (CVP)
1980 - 1982 André Reul (CVP)
1983 - 1989 Jef Smeets (CDP, afgesplitst van CVP)
1990 - 1994 Wim Terwingen (CVP)
1995 - 2000 Georges Lenssen (VLD)
2001 - 2006 Wim Terwingen (CD&V)
2007 - 2012 Georges Lenssen (Open Vld)
2013 - heden Raf Terwingen (CD&V)

Legislatuur 1983 - 1988

Bij de verkiezingen van 1982 namen de christendemocraten verdeeld aan de verkiezingen deel, enerzijds was er de CVP en anderzijds de Christen Democratische Partij (CDP).

Legislatuur 1989 - 1994

In 1988 namen de kieslijsten Democratische Unie In Maasmechelen (DUIM)[4] en PAM deel aan de verkiezingen.

Legislatuur 1995 - 2000

In 1994 nam de kieslijst Maasmechelen TweeDuizend (MTD) deel aan de verkiezingen.[4]

Legislatuur 2001 - 2006

In 1994 nam de VLD deel aan de verkiezingen als Lijst van de Burgemeester (LvB).[4]

Legislatuur 2013 - 2018

Burgemeester is Raf Terwingen (CD&V). Hij leidt een coalitie bestaande uit CD&V, Open Vld en N-VA. Samen vormen ze de meerderheid met 25 op 33 zetels.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel 10-10-1976[5] 10-10-1982[5] 9-10-1988[5] 9-10-1994[5] 8-10-2000[5] 8-10-2006[6] 14-10-2012[7] 14-10-2018 13-10-2024
Stemmen / Zetels % 31 % 31 % 31 % ? % 33 % 33 % 33 % 33 % 33
PVDA1/ PVDA+2 0,371 0 0,391 0 0,281 0 0,421 0 - - 2,532 0 3,71 0 -
SP1/ sp.a-GroenB/ sp.a2/ Vooruit3 20,771 6 23,331 8 29,71 11 24,251 ? 22,191 8 22,03B 8 21,37B 7 9,02 3 3
Agalev1/ sp.a-GroenB - - 4,611 0 5,421 1 5,371 1 - -
CVP1/ Christen Democratische Partij2/ CD&V+N-VAA/ CD&V3 57,241 20 28,261 10 33,991 12 33,261 12 32,81 12 31,53A 11 31,613 11 30,13 12 3
26,892 9
VU1 / CD&V+N-VAA / N-VA2/ N-VA-ademM 5,271 1 - 8,121 2 1,341 0 - 14,722 5 11,62 4 C
ademM - - - - - - - 7,5 2
PVV1/ VLD2/ LvB3/ VLD-VIVANT4/ Open Vld5/ OpenMM6/ NieuwBlauw7 13,241 4 10,871 3 11,261 3 25,482 ? 27,823 10 28,564 10 24,575 9 17,26 6 7
Vlaams Blok1/ Vlaams Belang2 - - - 5,51 ? 9,811 2 13,192 4 5,212 1 8,82 2 2
Puur-Maasmechelen - - - - - - - 12,1 4 -
PAM - 6,73 1 0,14 0 - - - - - -
DUIM - - 11,9 3 - - - - - -
Anderen (*) 3,11 0 3,55 0 - 4,32 0 0,98 0 4,69 0 - - -
Totaal stemmen 15482 17591 18465 19361 22294 23479 23548 25008
Opkomst % 97,22 96,21 96,32 97,12 94,03 95,7
Blanco en ongeldig % 3,17 4,51 4,99 4,86 4,01 4,10 3,06 3,9

De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij staat in kleur.
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
(*) 1976: Gemeentebelangen (2,53%), Jan-Rita (0,58%) / 1982: BETER / 1994: Maasmechelen TweeDuizend (3,77%), W.O.W. (0,55%) / 2000: NIEUW / 2006: Horizon

Bezienswaardigheden

Galerij

  • Molen Nieuw Leven in Leut
    Molen Nieuw Leven in Leut
  • De Mechelse Heide
  • Schachtbokken van de mijn in Eisden
    Schachtbokken van de mijn in Eisden
  • Terhills Cable Park
    Terhills Cable Park

Cultuur

Eisden - Sint-Barbarakerk
Carnavalmuseum aan de Deken Bernardstraat
  • Maasmechelen staat bekend om zijn kosmopolitisch ingestelde restaurants en winkelwijken, waaronder vooral Italiaanse en Griekse eetgelegenheden opvallen. Chef-kok Danny Vanderhoven had van 2015 tot 2017 zijn keuken -met Michelinster- in het restaurant van het Terhills Hotel.
  • Maasmechelen telt heel wat gebedshuizen: Er is een grote Turkse moskee, de Tevhid Camii, twee kleinere Marokkaanse gebedshuizen, een kleine Grieks-Orthodoxe Kerk van de heilige Dimitrios met een fraai interieur van houtsnijwerk, een kapel van de katholieke Italiaanse gemeenschap en een koninkrijkszaal van Jehova's getuigen. Van de katholieke kerken is de Sint-Barbara mijnkathedraal uit 1936 in Eisden-Tuinwijk de meest prestigieuze. De parochiekerken van Leut en Vucht hebben een goede akoestiek en worden regelmatig gebruikt voor klassieke concerten, georganiseerd door het Cultuurcentrum Maasmechelen.
  • Maasmechelen beschikt over twee academies: de kunstacademie voor beeldende en audiovisuele kunsten en de academie voor muziek, toneel en dans. Beide academies zijn gevestigd in een authentiek mijngebouw, kopie van een statig stationsgebouw uit 1920, op het voormalige mijnterrein van Eisden dat zeer smaakvol werd gerestaureerd, dichtbij Terhills en Maasmechelen Village.
  • Muziekbeoefening staat op een hoog niveau in Maasmechelen door de vele harmonieorkesten, fanfarekorpsen en zangkoren. Onder andere de succesvolle[11] Concertband Maasmechelen en de Koninklijke Harmonie Sint-Martinus van Opgrimbie.
  • Cultuurcentrum Maasmechelen, gelegen in de tuin achter de directeurswoning van de steenkoolmijn, organiseert onder meer theatervoorstellingen, muziekuitvoeringen en kunsttentoonstellingen. Het centrum kan gebruik maken van een unieke Nannette Streicher pianoforte uit 1826 (in samenwerking met de Stichting Vilain XIIII).[12]
  • Carnavalsoptochten zijn een diepgewortelde traditie in deze gemeente in het Maasland. Het carnavalsseizoen start op 11 november om 11 over 11 in de voormiddag. De zondagen na de Carnaval is er steeds een optocht in een kerkdorp van Maasmechelen of omgeving.

Beeldcultuur

De Nederlandse televisieserie De Partizanen is gedeeltelijk opgenomen op het dorpsplein en in de straten van Leut.[13]

Eind juli 2006 kwam Maasmechelen in het nieuws toen bekend werd dat in de fontein op het gemeenteplein een swastika herkend kan worden. Dit was door gebruikers van Google Earth opgevallen en gemeld aan de betrokkenen. De burgemeester zegde toe de fontein te laten verbouwen, hoewel Robert Tachelet, de architect van de in 1979 gebouwde fontein woedend was. Vanaf de grond is het hakenkruis niet te zien volgens de burgemeester.[14]

Economie

  • In 1987 sloot de Steenkoolmijn van Eisden.
  • Maasmechelen Village is gebouwd op het terrein van de voormalige steenkoolmijn van Eisden. Het project kadert in de reconversie van het voormalige industriegebied, waar na verloop van jaren ook Terhills is opgezet.
  • Net zoals de overige mijnwerkersgemeenten heeft Maasmechelen een werkloosheidsgraad die boven het Vlaamse gemiddelde ligt. In juni 2018 bedroeg deze 8,4%, wat op dat moment het laagste cijfer in meer dan 15 jaar was.[15]

Sport

Maasmechelen telt talloze sportclubs voor jongeren en volwassenen, dit zijn de belangrijkste:

Patro Eisden promoveert naar 3e klasse (10-04-2011)

Voetbal

Zaalsporten

Andere

Bekende personen

Stedenbanden

Maasmechelen heeft zusterbanden met de volgende steden:[16]

  • Vlag van Slovenië Skofja Loka (Slovenië)
  • Website van de gemeente Maasmechelen
Bronnen, noten en/of referenties
  1. Samenstelling gemeenteraad 2019-2025. Gearchiveerd op 3 september 2023.
  2. Ruimtelijk structuurplan Maasmechelen. Gearchiveerd op 8 april 2023.
  3. https://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK
  4. a b c Lijst van verkiezingsdrukwerk voor de Limburgse gemeenteraden; Provinciale Bibliotheek Limburg. Gearchiveerd op 13 april 2017.
  5. a b c d e Gegevens 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken. Gearchiveerd op 10 januari 2022.
  6. Gegevens 2006: http://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2006. Geraadpleegd op 16 juni 2019.
  7. Gegevens 2012: www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2012
  8. De Standaard: M2 breidt fors uit
  9. 2,5 miljoen shoppers in Maasmechelen Village, uit Het Belang van Limburg, 20 januari 2010
  10. Artikel Nieuwsblad Stormvogel
  11. Cultuurcentrum Zwaneberg Heist-Op-Den-Berg: Vlamo Open Harmoniekampioenschap 2019. Gearchiveerd op 10 oktober 2019. Geraadpleegd op 10 oktober 2019.
  12. Cultuurcentrum Maasmechelen
  13. Felice gidst ons langs de trekpleisters van het pittoreske Leut, uit Het Belang van Limburg, 7 juni 1999. Gearchiveerd op 6 september 2019.
  14. Hakenkruis-fontein Maasmechelen. Gearchiveerd op 19 maart 2008. Geraadpleegd op 3 augustus 2006.
  15. Werkloosheidscijfers VDAB. Gearchiveerd op 30 maart 2023.
  16. Website Jumelage Maasmechelen. Gearchiveerd op 14 november 2022. Geraadpleegd op 17 januari 2019.
Mediabestanden
Zie de categorie Maasmechelen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
· Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet) · Sjabloon bewerken
Plaatsen in de gemeente Maasmechelen
Wapen van Maasmechelen

Deelgemeenten: Boorsem · Eisden (Dorp · Tuinwijk) · Leut · Mechelen-aan-de-Maas · Meeswijk · Opgrimbie · Uikhoven · Vucht
Overige kern: Kotem
Belgische gemeenten · Arrondissement Tongeren · Limburg · Vlaanderen

Vlag van België
· Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet) · Sjabloon bewerken
Vlag van de provincie Limburg
Gemeenten in de provincie Limburg

Alken · As · Beringen · Bilzen · Bocholt · Borgloon · Bree · Diepenbeek · Dilsen-Stokkem · Genk · Gingelom · Halen · Ham · Hamont-Achel · Hasselt · Hechtel-Eksel · Heers · Herk-de-Stad · Herstappe · Heusden-Zolder · Hoeselt · Houthalen-Helchteren · Kinrooi · Kortessem · Lanaken · Leopoldsburg · Lommel · Lummen · Maaseik · Maasmechelen · Nieuwerkerken · Oudsbergen · Peer · Pelt · Riemst · Sint-Truiden · Tessenderlo · Tongeren · Voeren · Wellen · Zonhoven · Zutendaal
België: Provincies · Gemeenten