Manglisi

Manglisi
მანგლისი

Daba in Georgië
Geografie
Regio	Kvemo Kartli
Gemeente	Tetritskaro
Hoogte	1200 m
Coördinaten	41° 42' NB, 44° 23' OL
Bevolking
Inwoners (2023)	1.689 [1]
Etniciteit (2014)	Georgisch (99,6%)
Overige informatie
Daba sinds	1926
Tijdzone	UTC+4
Manglisi in Kvemo Kartli
Foto's
Portaal    Georgië

Manglisi (Georgisch: მანგლისი) is een 'nederzetting met stedelijk karakter' (daba) in het zuiden van Georgië met bijna 1.700 inwoners (2023) en ligt in de gemeente Tetritskaro van de regio Kvemo Kartli. Het is gesitueerd op 1.200 meter boven zeeniveau op een plateau boven de rivier Algeti en is de toegangspoort tot het nationaal park Algeti aan de voet van het Trialetigebergte. Manglisi ligt op 18 kilometer van het gemeentelijk centrum Tetritskaro en circa 60 kilometer westelijk van hoofdstad Tbilisi. De plaats stond bekend als een kuuroord, maar de locatie is ook een van de vroegste centra van het christendom in Georgië, een geschiedenis die teruggaat naar de 4e eeuw.

Volgens de Georgische geschiedenis is Manglisi, samen met Mtscheta en Eroesjeti, een van de vroegste kerkelijke vestigingen in het Koninkrijk Iberië na de bekering in 337 van koning Mirian III tot het christendom. Manglisi werd in de 5e eeuw zetel van het gelijknamige bisdom onder Vachtang I.^[3] Het bisdomgebied van Manglisi besloeg een groot deel van de Algeti-vallei. De kerk van Manglisi was ook een bedevaartsoord voor de naburige Armeniërs totdat de katholikos Abraham van Armenië de Georgiërs excommuniceerde na een kerkelijk schisma in 607 tussen de twee volkeren en zijn landgenoten opdroeg niet op bedevaart te gaan naar Mtscheta en Manglisi.^[5]

Aan het begin van de 11e eeuw werd de kathedraal van Manglisi, oorspronkelijk een kerk volgens het ontwerp van een Grieks kruis met vier apsis, ingrijpend verbouwd en gerenoveerd.^[7] In 1121 was het veld van Didgori, niet ver van Manglisi, het toneel van de grote overwinning van de Georgische koning David IV op de Seltsjoeken, ook wel bekend als de Slag van Didgori.^[9] Na een reeks buitenlandse invasies, vooral na de campagnes van Timoer, raakte de vallei van Manglisi geleidelijk in verval. Eind 18e eeuw stond Manglisi geregistreerd als een van de leegste eparchieën van de Georgische kerk.^[10] De verlaten kathedraal overleefde echter de tand des tijds en de vele invasies.

Met de Russische overheersing in Georgië vanaf 1801 werd het ontvolkte dorp Manglisi (Russisch: Манглис, Manglis) in 1823 door generaal Aleksej Jermolov gekozen als hoofdkwartier van een van de regimenten onder zijn bevel. Tegen de jaren 1850 was Manglisi een relatief goed georganiseerde Russische kolonie, en de oude kathedraal werd tussen 1851 en 1857 gerestaureerd. De bevolking had in de 19e eeuw een grote Slavische meerderheid en was in 1892 tot 3.000 inwoners gegroeid.^[12] Aan het eind van de 19e eeuw kreeg Manglisi de status van kuuroord, en bezochten inwoners van Tiflis (Tbilisi) de plaats voor verkoeling.

Tijdens de Sovjetperiode bleef Manglisi functioneren als een kuuroord en de sanatoria hielpen mensen met aandoeningen van de luchtwegen.^[13] In 1924 werd er korte tijd door de staatsluchtvaartmaatschappij Zakavia tussen Tiflis en Manglisi gevlogen ten behoeve van het lokale toerisme.^[14] Op 29 augustus 1924 werden de kazernes van het Rode Leger in Manglisi overvallen door anti-Sovjet-opstandelingen onder leiding van Kakoetsa Tsjolokasjvili, maar dit was uiteindelijk zonder succes.^[15] In 1926 kreeg de Manglisi de status van nederzetting met stedelijk karakter (daba).^[16]

Begin 2023 telde de Manglisi 1.689 inwoners,^[1] een stijging van ruim 17% ten opzichte van de volkstelling van 2014. De bevolking van Manglisi bestond in 2014 in meerderheid uit Georgiërs (88,3%), gevolgd door Armeniërs (4,8%), Russen (4,0), en enkele tientallen Pontische Grieken (1,4%).^[17]

Jaar	1897	1926	1939	1959	1970	1979	1989	2002[18]	2014	2020	2023
Aantal	-	2.883	3.528	4.333	3.757	3.797	4.013	2.752	1.441	1.698	1.689
Verantwoording data: Bevolkingsstatistiek Georgië 1870 tot heden.[20][21][22][23] Noot:[18]

• De lokale kathedraal
• Nationaal park Algeti. Een bosrijk beschermd natuurgebied op de zuidelijke hellingen van het Trialetigebergte. De ingang is vlakbij de kathedraal van Manglisi
• Kldekari. Ruïnes van een oorspronkelijk 9e eeuws fort op de gelijknamige hoge rots vanwaar een weids uitzicht over het nationaal park en de hoogvlaktes is.

De belangrijkste doorgaande weg langs Manglisi is de nationale route Sh36, Tbilisi - Manglisi. Net ten zuiden van Manglisi, bij Algeti, passeert de belangrijke verbinding door Kvemo Kartli, de nationale route Sh31naar Tsalka en Ninotsminda.

• 
  Kathedraal in Manglisi
• 
  Oud-Georgische inscipties op kathedraal
• 
  Centrale park in Manglisi
• 
  Bevroren Boeratinomeer bij Manglisi

Zie de categorie Manglisi van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.