2 Armia (III Rzesza)

Ten artykuł dotyczy niemieckiej 2 Armii. Zobacz też: 2 Armia - stronę ujednoznaczniającą.

2 Armia

2. Armee

Historia
Państwo	III Rzesza
Sformowanie	1938
Rozformowanie	1945 (kapitulacja)
Dowódcy
Pierwszy	marsz. Maximilian von Weichs
Ostatni	gen. Dietrich von Saucken
Działania zbrojne
II wojna światowa agresja na Francję 1940 agresja na Bałkany 1941 atak na Związek Radziecki 1941 operacja Bagration 1944
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	wojska lądowe
Podległość	Grupa Armii B

2 Armia (niem. 2. Armee) – jedna z niemieckich armii, czasie II wojny światowej uczestniczyła w agresji na Francję i Bałkany oraz w ataku na Związek Radziecki.

Utworzona w 1938 roku^[1] , w okresie przygotowań III Rzeszy do wojny^[2] – w planie agresji na Czechosłowację przeznaczona do ofensywy ze Śląska na południe celem odcięcia Czech od Słowacji^[3], a w 1 połowie 1939 r. do osłony granic niemieckich przed atakiem wojsk polskich^[4]. W lipcu 1938 r. 2 Armia została skoncentrowana na Śląsku w składzie 1 Grupy, pod dowództwem gen. płk. Gerda von Runstedta, a szefem jego sztabu został gen. mjr. Hans von Salmuth. Dowództwo 2 Armii umieszczono w Koźlu^[5]. W lutym 1939 r. 2 Armia została przeznaczona do zabezpieczenia wschodnich granic III Rzeszy na wypadek podjęcia działań ofensywnych przez wojsko polskie, dowództwo umieszczono w Munchebergu, jej dowódcą w dniu mobilizacji miał został dowódca 1 Grupy^[6]. W planie agresji na Polskę na bazie dowództwa 2 Armii stworzono dowództwo Grupy Armii Północ^[7]

Z początkiem agresji na Polskę przekształcona na krótko w Grupę Armii Północ. W 1940 roku 2 Armia uczestniczyła w agresji na Francję, a w 1941 roku na Bałkany^[8]. Po zakończeniu działań bojowych na Bałkanach, 22 czerwca 1941 roku wzięła udział w ataku na Związek Radziecki. Na terytorium ZSRR walczyła przeciw Armii Czerwonej do 1944 roku, głównie w składzie Grupy Armii Środek.

Następnie walczyła w Prusach Wschodnich posiadając na wyposażeniu m.in. 170 czołgów i 175 dział pancernych^[9]. Po natarciu Armii Radzieckiej wykonanym 24 lutego 1945 roku została zepchnięta w rejon Zatoki Gdańskiej. W tym czasie skład 2 Armii uległ znacznym zmianom ponieważ w walkach zostały rozbite lub zniszczone liczne jednostki wchodzące w jej skład. 1 Armia Wojska Polskiego rozbiła w lutym 15 Dywizję Grenadierów SS (dywizję odtworzono w marcu)^[9]. W kwietniu 1945 roku po uzupełnieniu resztkami wojsk XX KA, XXVIII KA i XXXXI KPanc przemianowana na Armię Prusy Wschodnie^[10]. W tym samym czasie jednostki wchodzące w jej skład zostały odcięte, i ściśnięte w rejonie Helu, Kępy Oksywskiej, Żuław i Mierzej Wiślanej, nie odgrywając do końca wojny istotnej roli^[11]. W maju 1945 roku żołnierze armii oddali się do niewoli Armii Czerwonej. Kapitulacja miała miejsce na półwyspie Helskim^[8].

Dowódcy:

• feldmarszałek Maximilian von Weichs (do 15 listopada 1941)
• gen. płk Rudolf Schmidt (15.11.1941 - 25.12.1941)
• feldmarszałek Maximilian von Weichs (25.12.1941 - 15.07.1942)
• gen. płk Hans von Salmuth (od 15 lipca 1942 do 4 lutego 1943)
• gen. płk Walter Weiss (od 4 lutego 1943 do 12 marca 1945)
• gen. wojsk pancernych Dietrich von Saucken (od 12 marca do kwietnia 1945)^[1] 

Szefowie sztabu:

• gen. mjr. Hans von Salmuth
• gen. Wolf-Dietrich von Xylander^[12]

Jednostki armijne: 308 Wyższe Dowództwo Artylerii, 580 Dowództwo Obszaru Tyłowego, 501 Armijne Dowództwo Zaopatrzenia, 563 pułk łączności, 2 pułk szkolny (od marca 1945), 2 batalion szturmowy (od czerwca 1943) i 2 pułk szturmowy (od października 1944)

Skład we wrześniu 1938 roku^[5]:

• 6 dywizja piechoty
• 8 dywizja piechoty
• 12 dywizja piechoty
• 22 dywizja piechoty
• 23 dywizja piechoty
• 28 dywizja piechoty
• 30 dywizja piechoty - doraźne zmotoryzowana przez 605 pułk transportowy
• 32 dywizja piechoty
• 3 dywizja pancerna
• 78 dywizja Landwehry oraz 15 pułk pancerny, 44 i 64 pułk artylerii ciężkiej i jednostki armijne

Skład w lutym 1939 roku^[6]:

• sześć odcinków granicznych: Niemodlin, Wrocław, Przemków, Friedrichswille, Kalisz Pomorski, Białogard
• 207 dywizja piechoty
• 208 dywizja piechoty
• 213 dywizja piechoty
• 218 dywizja piechoty
• 221 dywizja piechoty
• 239 dywizja piechoty
• jednostki armijne
• siedemdziesiąt siedem batalionów budowlanych

Skład 25 października 1939 roku^[13]:

• XI Korpus Armijny
• XXII Korpus Armijny

Skład w maju 1940 roku:

• XVII Korpus Armijny
• XXXVIII Korpus Armijny
• XXXIX Korpus Armijny
• XXXXV Wyższe Dowództwo do Zadań Specjalnych

Skład w styczniu 1943 roku:

• XIII Korpus Armijny
• VII Korpus Armijny
• LV Korpus Armijny oraz część 88 Dywizji Piechoty

Skład 1944 roku (w trakcie operacji Bagration)^[14]:

• VIII Korpus Armijny
• XX Korpus Armijny
• XXIII Korpus Armijny

Skład we wrześniu 1944 roku:

• Korpus Kawalerii
• XXIII Korpus Armijny
• XX Korpus Armijny oraz 3 Dywizja Pancerna i 102 Brygada Pancerna

• Witold Biegański: Finał dziwnej wojny. Studium o kampanii francuskiej 1940. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1970.
• Samuel Mitcham: Niemieckie siły zbrojne 1939-1945. Wojska pancerne. Warszawa: 2010. ISBN 978-8311-11725-9.
• Rafał Podsiadło: Niemieckie fortyfikacje Stellung a2 i ich przełamanie w styczniu 1945 r. Na linii Raby, Szreniawy i Pilicy. Warszawa: 2014. ISBN 978-83-7339-136-9.
• Tadeusz Sawicki: Niemieckie wojska lądowe na froncie wschodnim. Warszawa: 1987. ISBN 83-01-06556-7.
• Steven Zaloga: Operacja Bagration 1944. Klęska Grupy Armii Środek. Poznań: 2011. ISBN 978-83-261-1001-6.
• Marian Zgórniak: Europa w przededniu wojny - Sytuacja Militarna w latach 1938-1939. Kraków: 1993. ISBN 83-900882-5-5.
• 1 Armia w leksykonie Wehrmachtu. Internetowy leksykon Wehrmachtu. [dostęp 2023-06-07]. (niem.).