Czesław Parczyński
podpułkownik dyplomowany piechoty | |||
Data i miejsce urodzenia | 1 lipca 1896 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 1940 | ||
Przebieg służby | |||
Lata służby | do 1940 | ||
Siły zbrojne | Armia Austro-Węgier | ||
Jednostki | |||
Stanowiska | szef sztabu | ||
Główne wojny i bitwy | I wojna światowa | ||
Odznaczenia | |||
|
Czesław Juliusz Parczyński (ur. 1 lipca 1896 w Krakowie, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Urodził się 1 lipca 1896 roku w Krakowie, w rodzinie Józefa, dyrektora gimnazjum, i Marii z Graleckich[1]. Jego trzej bracia także byli oficerami Wojska Polskiego: Stanisław Tadeusz ps. „Młot”, kapitan 5 pułku piechoty Legionów, poległ 1 maja 1920 w Fastowie, Tadeusz ps. „Polan”, podporucznik 6 pułku piechoty Legionów, poległ 3 października 1920 roku w Lidzie[2], Julian Edmund, major dyplomowany, zginął śmiercią samobójczą 20 października 1938 roku[3]. Starsi bracia: Stanisław (ur. 1888) i Tadeusz (ur. 1893) zostali pośmiertnie odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i Krzyżem Niepodległości (Stefan otrzymał Krzyż z Mieczami), natomiast najmłodszy z braci – Julian Edmund został uhonorowany Medalem Niepodległości. Czesław miał także 4 siostry (Domicellę, Amalię, Marię i Olgę)[4].
Czesław po ukończeniu gimnazjum rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz muzyczne w Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego[5]. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach c. i k. armii. W 1916 roku dostał się do rosyjskiej niewoli[1]. Został osadzony w Zadońsku, w ówczesnej guberni woroneskiej[5].
W 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego i przydzielony do Legii Oficerskiej w Krakowie[1].
1 czerwca 1921 roku pełnił służbę w 6 pułku piechoty Legionów[6]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 1859. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był nadal 6 pułk piechoty Legionów[7][8]. Z dniem 1 stycznia 1925 roku powrócił ze stanu nieczynnego do służby czynnej w macierzystym 6 pp Leg.[9][10] W listopadzie 1927 został przydzielony do dowództwa 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie na stanowisko oficera sztabu[11][12]. Z dniem 22 marca 1929 roku został przydzielony do Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych na stanowisko adiutanta przybocznego[13]. Z dniem 4 stycznia 1932 roku został powołany na dwuletni kurs do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie[14][15][16]. 2 grudnia 1930 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 roku i 70. lokatą w korpusie oficerów piechoty[17]. Z dniem 1 października 1933 roku, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera dyplomowanego, został przeniesiony do Biura Ogólno Organizacyjnego Ministerstwa Spraw Wojskowych[18]. Od grudnia 1934 kontynuował służbę w Departamencie Dowodzenia Ogólnego Ministerstwa Spraw Wojskowych[19]. W styczniu 1936 roku został przeniesiony do 5 pułku piechoty Legionów w Wilnie na stanowisko dowódcy batalionu. W listopadzie 1937 został przeniesiony do 1 Dywizji Piechoty Legionów stanowisko szefa sztabu[20]. Na stopień podpułkownika został mianowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1938 roku w korpusie oficerów piechoty.
Na stanowisku szefa sztabu 1 DP Leg. walczył w kampanii wrześniowej. 22 września został ciężko ranny[21] (w plecy i okolice obojczyka[22]). Dostał się do sowieckiej niewoli. Przebywał w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 roku spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.
5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia pułkownika[23]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Czesław Parczyński w 1922 roku zawarł związek małżeński z Heleną z Jabłowoskich (1901–1992), córką Aleksandra, urzędnika akcyzowego w Prelach, i Elzy Zewald. W 1928 roku z tego związku urodził się syn Olgierd, pracownik naukowy Łotewskiego Uniwersytetu Rolniczego w Jełgawie[3].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 12247[24]
- Krzyż Walecznych dwukrotnie[25]
- Złoty Krzyż Zasługi – 19 marca 1936 „za zasługi w służbie wojskowej”[26]
- Srebrny Krzyż Zasługi – 16 marca 1928 „za zasługi na polu wiedzy wojskowej”[27][28]
- Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych – 12 maja 1936
- łotewski Medal Pamiątkowy 1918-1928 – 6 sierpnia 1929[29]
Zobacz też
- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
- zbrodnia katyńska
Przypisy
- ↑ a b c Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 399.
- ↑ Lista strat 1934 ↓, s. 654.
- ↑ a b Głuszko 2013 ↓, s. 14.
- ↑ Informator Dla Aktywnych - Portal Polaków na Wschodzie [online], ida.pol.org.pl [dostęp 2022-09-23] .
- ↑ a b Głuszko 2013 ↓, s. 13.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 42, 806.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 69.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 140, 421.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 133 z 21 grudnia 1924 roku, s. 753.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 136, 364.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 300.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 132, 199.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 27 kwietnia 1929 roku, s. 126.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 258.
- ↑ Stawecki 1997 ↓, s. 99.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 38, 799.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 3 grudnia 1930 roku, s. 329.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 4.
- ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 30.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 530.
- ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 197.
- ↑ Kowalski 1989 ↓, s. 293.
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ ŁukomskiŁ. G. ŁukomskiŁ., PolakP. B. PolakP., SuchcitzS. A. SuchcitzS., Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945, Koszalin 1997, s. 479 .
- ↑ Ciastoń i in. 1939 ↓, s. 186.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 66, poz. 131.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 65, poz. 89.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 38.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 6 sierpnia 1929, s. 241.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918–1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1934.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwiec 1935. Warszawa: Dep. Piech. MSWojsk., 1935.
- Jan Kazimierz Ciastoń, Adam Lisiewicz, Edward Skarbek, Edward Wojciechowski: Historia 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego. T. 1: Tradycja. Warszawa: Komenda Koła 6 Pułku Piechoty Legionów Polskich i Dowództwo 6 Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego, 1939.
- Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
- Wincenty Kowalski: Relacja dowódcy Grupy Operacyjnej „Wyszków” o działaniach grupy. W: Mieczysław Cieplewicz, Eugeniusz Kozłowski: Wrzesień 1939 w relacjach i wspomnieniach. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1989. ISBN 83-11-07709-6.
- Piotr Stawecki: Oficerowie dyplomowani wojska Drugiej Rzeczypospolitej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1997. ISBN 83-04-04390-4.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Marek Głuszko. W służbie ojczyzny – z dziejów rodziny Parczyńskich. „Polak na Łotwie”. 4 (102), 2013. Warszawa: Związek Polaków na Łotwie. ISSN 1407-6403.