Geopark Owadów-Brzezinki

Geopark Owadów-Brzezinki
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Miejscowość

Owadów

Adres

ul. Słowackiego 77
26-332 Sławno

Data założenia

23 czerwca 2019

Zakres zbiorów

przyroda, geologia

Położenie na mapie gminy Sławno
Mapa konturowa gminy Sławno, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Geopark Owadów-Brzezinki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Geopark Owadów-Brzezinki”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Geopark Owadów-Brzezinki”
Położenie na mapie powiatu opoczyńskiego
Mapa konturowa powiatu opoczyńskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Geopark Owadów-Brzezinki”
Ziemia51°22′46″N 20°07′54″E/51,379444 20,131667

Geopark Owadów-Brzezinki – park edukacyjny zlokalizowany w Owadowie w województwie łódzkim, w pobliżu kopalni wapienia firmy Nordkalk.

Położenie i datowanie

Geopark znajduje się ok. 20 km na południe od Tomaszowa Mazowieckiego, na obszarze sykliny tomaszowskiej, na północno-zachodnim obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich. W sąsiadującym kamieniołomie wydobywane są skały zaliczane do tytonu, najwyższego piętra systemu jurajskiego[1].

Fauny kopalne

W 2012 roku odkryto w Owadowie stanowisko ze skamieniałości. Odkrycia dokonali Adrian Kin i Błażej Błażejowski[2]. Projekty badawcze realizowali naukowcy z Instytutu Paleobiologii im. Romana Kozłowskiego Polskiej Akademii Nauk, przy wsparciu finansowym Narodowego Centrum Nauki.

Z Owadowa opisano zespół górnojurajskich skamieniałości organizmów morskich: kalpionell, otwornic, ostrogonów, skorupiaków, amonitów, ramienionogów, ryb, plezjozaurów i ichtiozaurów[3][2][4][5]. Szczególnie ciekawe jest odkrycie jurajskiego przedstawiciela współczesnego rodzaju skrzypłocz (Limulus)[6]. Ponadto znaleziono skamieniałości organizmów lądowych, mianowicie owadów – ważek i chrząszczy[4]. Kopalną ważkę nazwano Eumorbaeschna adriankini na cześć przedwcześnie zmarłego odkrywcy stanowiska[7].

Opisano zmiany zachodzące w późnej jurze na obszarze otwartego morza szelfowego, które powoli przeistaczało się w płytką lagunę morską[8][9].

Geopark

Muzeum i geopark otwarto 23 czerwca 2019 roku. Koszt budowy obiektu wyniósł 10,4 mln zł[10]. W muzeum paleontologicznym prezentowane są skamieniałości zwierząt jurajskich oraz ich rekonstrukcje. Przy ścieżce geoedukacyjnej znajdują się tablice poglądowe przygotowane przez naukowców prowadzących badania w Brzezinkach[2]. Tablice rozlokowane są na tarasie widokowym wzdłuż krawędzi kamieniołomu. Lunety umożliwiają obserwacje prowadzonych prac odkrywkowych. Na tarasie znajduje się dużych rozmiarów pomnik ichtiozaura. Sylwetka zwierzęcia jest symbolem sławieńskiego geoparku[8].

Bibliografia

  • Błażejowski, B. et al. (2023) Summary of a decade of research at the Owadów–Brzezinki Lagerstätte[4]

Przypisy

  1. ↑ BronisławB. Matyja BronisławB., AndrzejA. Wierzbowski AndrzejA., Ammonites and ammonite stratigraphy of the uppermost Jurassic (Tithonian) of the Owadów–Brzezinki quarry (central Poland), „Volumina Jurassica”, 14 (1), 2016, s. 65–122, ISSN 1731-3708 [dostęp 2023-10-18]  (ang.).
  2. ↑ a b c BłażejB. Błażejowski BłażejB., AndrzejA. Wierzbowski AndrzejA., The Owadów-Brzezinki geoeducation area at Sławno, „Geotourism/Geoturystyka” (1-2(60-61)), 2020, s. 39–45, DOI: 10.7494/geotour.2020.1-2(60-61).39-45, ISSN 2353-3641 [dostęp 2023-10-18]  (ang.).
  3. ↑ AdrianA. Kin AdrianA. i inni, Palaeoenvironment and taphonomy of a Late Jurassic (Late Tithonian) Lagerstätte from central Poland, „Lethaia”, 46 (1), 2013, s. 71–81, DOI: 10.1111/j.1502-3931.2012.00322.x, ISSN 0024-1164 [dostęp 2023-10-18]  (ang.).
  4. ↑ a b c BłażejB. Błażejowski BłażejB. i inni, Summary of a decade of research at the Owadów–Brzezinki Lagerstätte (Tithonian, central Poland): A review and perspectives for the future., „Volumina Jurassica”, 21, 2023, s. 83–98, DOI: 10.7306/VJ.21.5 .
  5. ↑ ŁukaszŁ. Weryński ŁukaszŁ., BłazejB. Błażejowski BłazejB., Late Jurassic teeth of plesiosauroid origin from the Owadów-Brzezinki Lägerstatte, Central Poland, „PeerJ”, 11, 2023, e15628, DOI: 10.7717/peerj.15628, ISSN 2167-8359 [dostęp 2024-04-18]  (ang.).
  6. ↑ AdrianA. Kin AdrianA., BłażejB. Błażejowski BłażejB., The Horseshoe Crab of the Genus Limulus: Living Fossil or Stabilomorph?, „PLOS One”, 9 (10), 2014, e108036, DOI: 10.1371/journal.pone.0108036, ISSN 1932-6203, PMID: 25275563, PMCID: PMC4183490 [dostęp 2023-10-18]  (ang.).
  7. ↑ GünterG. Bechly GünterG., AdrianA. Kin AdrianA., First Record of the Fossil Dragonfly Family Eumorbaeschnidae from the Upper Jurassic of Poland, „Acta Palaeontologica Polonica”, 58 (1), 2013, s. 121–124, DOI: 10.4202/app.2011.0194, ISSN 0567-7920 [dostęp 2023-10-18] .
  8. ↑ a b Błażej Błażejowski. Geopark Owadów-Brzezinki – niezwykłe stanowisko paleontologiczne udostępnione geoturystycznie. „Przegląd Geologiczny”. 68 (1), s. 45–49, 2020. Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny. ISSN 0033-2151. [dostęp 2022-09-17]. (pol.). 
  9. ↑ Skamieniałości Owadów-Brzezinki. ugslawno.pl. [dostęp 2022-09-17]. (pol.).
  10. ↑ Andrzej Wdowski: Geopark Owadów-Brzezinki już otwarty. To jedno z atrakcyjniejszych turystycznie miejsc w regionie. Warto się tu wybrać. opoczno.naszemiasto.pl, 2019-06-23. [dostęp 2022-09-17]. (pol.).

Linki zewnętrzne

  • Kamera internetowa (pol.)