Mięsień pośladkowy mały (łac. musculus gluteus minimus) – w anatomii człowieka wachlarzowaty, pierzasty mięsień należący do grupy tylnej mięśni grzbietowych obręczy kończyny dolnej, jeden z trzech mięśni pośladkowych[1][2]. Położony jest pod mięśniem pośladkowym średnim i mięśniem naprężaczem powięzi szerokiej[1]. Jego przyczepem początkowym jest powierzchnia pośladkowa talerza kości biodrowej, między kresą pośladkową przednią i dolną. Dalej włókna mięśniowe zbiegają się wachlarzowato, tworząc silne, krótkie ścięgno, które przyczepia się na powierzchni przedniej krętarza większego kości udowej. Między jego ścięgnem a szczytem krętarza większego znajduje się kaletka maziowa[1][3]. Mięsień pośladkowy mały unaczyniony jest przez tętnicę pośladkową górną i tętnicę okalającą udo boczną (od tętnicy głębokiej uda), a unerwiony przez nerw pośladkowy górny ze splotu krzyżowego (L4–S1)[1][3].
Jest on najsilniejszym rotatorem wewnętrznym uda. Działa podobnie do mięśnia pośladkowego średniego. Oba powodują ruchy biodra w trzech płaszczyznach:
w płaszczyźnie czołowej – oba mięśnie pośladkowe odwodzą udo w stawie biodrowym,
w płaszczyźnie strzałkowej – części przednie zginają staw biodrowy, części tylne go prostują,
w płaszczyźnie poziomej – części przednie rotują staw biodrowy do wewnątrz, części tylne na zewnątrz[1][3].
Przy ustalonym udzie tzn. np. podczas stania na jednej nodze zbliżają talerz kości biodrowej do krętarza większego kości udowej unosząc tym samym stronę przeciwną miednicy[1][3][2].
↑ abcdefAdamA.BochenekAdamA., MichałM.ReicherMichałM., Anatomia człowieka. Tom I. Anatomia ogólna. Kości, stawy i więzadła, mięśnie, wyd. XIII, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2019, s. 862–863, ISBN 978-83-200-4323-5.
↑ abOlgierdO.NarkiewiczOlgierdO., JanuszJ.MoryśJanuszJ., Anatomia człowieka. Podręcznik dla studentów. Tom II, wyd. I, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2010, s. 157, ISBN 978-83-200-4107-1.
↑ abcdRichard L.R.L.DrakeRichard L.R.L., A. WayneA.W.VoglA. WayneA.W., Adam W.M.A.W.M.MitchellAdam W.M.A.W.M., Gray anatomia. Podręcznik dla studentów. T. 1, wyd. IV, Wrocław: Edra Urban & Partner, 2020, s. 90–93, ISBN 978-83-66548-14-5.