Modernistyczne osiedla mieszkaniowe w Berlinie
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
Państwo | Niemcy |
---|---|
Typ | kulturowy |
Spełniane kryterium | II, IV |
Numer ref. | 1239 |
Region[b] | Europa i Ameryka Północna |
Historia wpisania na listę | |
Wpisanie na listę | 2008 |
Położenie na mapie Berlina | |
Położenie na mapie Niemiec | |
52°24′37,0″N 13°33′53,0″E/52,410278 13,564722 | |
Modernistyczne osiedla mieszkaniowe w Berlinie (niem. Siedlungen der Berliner Moderne) – sześć zespołów domów mieszkalnych, będących efektem innowacyjnej polityki mieszkaniowej w latach 1910 do 1933, szczególnie w okresie Republiki Weimarskiej[1]: miasto ogród Falkenberg, osiedle Schillerpark, wielki zespół mieszkaniowy Britz, osiedle im. Carla Legiena, Białe Miasto, wielki zespół mieszkaniowy Siemensstadt. Osiedla w duchu Nowej Rzeczowości (niem. Neue Sachlichkeit) zaprojektowali niemieccy architekci, głównie Bruno Taut i Martin Wagner(inne języki). Kompleksy ilustrują rozwój modernistycznego budownictwa socjalnego od miast-ogrodów po funkcjonalne wielkie zespoły mieszkaniowe.
W lipcu 2008 modernistyczne osiedla mieszkaniowe w Berlinie zostały wpisane na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO[2].
Historia
| Ta sekcja od 2022-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji. |
Osiedla modernistyczne były efektem innowacyjnej polityki mieszkaniowej prowadzonej po I wojnie światowej, szczególnie w okresie Republiki Weimarskiej. Celem polityki była budowa funkcjonalnych mieszkań za przystępną cenę, by poprawić warunki życia ludności o niskich dochodach. Projektowano słoneczne, jedno-, pięciopokojowe mieszkania z balkonami, wyposażone w kuchnie i łazienki[2]. W latach 1924–1931 powstało w Berlinie 140 tysięcy nowych mieszkań[3]. Szczególną wagę przykładano do funkcjonalności osiedli, zapewniano dobrze rozwiniętą infrastrukturę publiczną oraz liczne tereny zielone (parki i skwery).
Głównymi planistami berlińskich osiedli byli niemieccy architekci przedwojennego modernizmu Bruno Taut i Martin Wagner(inne języki), z którymi współpracowali również inni budowniczowie, m.in. Hans Scharoun i Walter Gropius. Nowe osiedla w dzielnicach Bohnsdorf, Britz, Charlottenburg, Prenzlauer Berg, Reinickendorf i Wedding stały się przykładem dla rozwiązań architektonicznych budownictwa socjalnego w okresie międzywojennym.
Jako pierwsze powstało miasto ogród Falkenberg (niem. Gartenstadt Falkenberg) projektu Bruno Tauta, oferujące 128 mieszkań (1913–1916). Zespół składa się z jedno- i dwupiętrowych domów różniących się wielkością i proporcjami. Domy odznaczają się kolorowymi elewacjami o kontrastujących barwach.
W latach 1924–1930 Taut zainspirowany funkcjonalną architekturą holenderską (Jakobusa Ouda) zbudował osiedle Schillerpark. Zespół składa się z dwupiętrowych domów (300 mieszkań) o ścianach z czerwonej palonej cegły ze wstawkami wokół okien i balkonów z cegły pomalowanej na biało.
W latach 1925–1930 powstał duży kompleks mieszkaniowy na blisko dwa tysiące mieszkań – wielki zespół mieszkaniowy Britz (zwany też Osiedlem Podkowy), zaprojektowany wspólnie przez Tauta i Martina Wagnera. W centrum osiedla znajduje się półkolisty staw otoczony wielorodzinnym budynkiem na planie podkowy.
Pod koniec lat 20. Taut zaprojektował duże osiedle niskich, trzy-, czteropiętrowych bloków na 1500 mieszkań (miasto-sypialnię) – osiedle im. Carla Legiena (niem. Wohnstadt Carl Legien).
Na przełomie lat 20. i 30. miasto sfinansowało za sumę 15 milionów marek budowę kolejnych dwóch osiedli na około 2600 mieszkań: Białego Miasta (niem. Weisse Stadt) i wielkiego zespołu mieszkaniowego Siemensstadt (niem. Grossiedlung Siemensstadt).
Lista osiedli
Osiedle | Dzielnica | Budowa | Projekt | Architekci | Zdjęcie |
---|---|---|---|---|---|
Miasto ogród Falkenberg | Bohnsdorf (Treptow-Köpenick) | 1913–1916 | Bruno Taut | Bruno Taut Heinrich Tessenow | |
Osiedle Schillerpark | Wedding (Mitte) | 1924–1930 | Bruno Taut | Bruno Taut Max Taut (odbudowa) Hans Hoffmann (rozbudowa) | |
Wielki zespół mieszkaniowy Britz | Britz (Neukölln) | 1925–1930 | Bruno Taut | Bruno Taut Martin Wagner(inne języki) | |
Osiedle im. Carla Legiena | Prenzlauer Berg (Pankow) | 1928–1930 | Bruno Taut | Bruno Taut Franz Hillinger(inne języki) | |
Białe Miasto | Reinickendorf (Reinickendorf) | 1929–1931 | Otto Rudolf Salvisberg Martin Wagner(inne języki) | Otto Rudolf Salvisberg Bruno Ahrends(inne języki) Wilhelm Büning(inne języki) | |
Wielki zespół mieszkaniowy Siemensstadt | Charlottenburg (Charlottenburg-Wilmersdorf) | 1929–1934 | Hans Scharoun Martin Wagner(inne języki) | Hans Scharoun Walter Gropius Otto Bartning(inne języki) Fred Forbat(inne języki) Hugo Häring Paul Rudolf Henning(inne języki) |
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Niemcy. Polski Komitet ds. UNESCO. [dostęp 2017-04-24].
- ↑ a b Monika Kuc. Niemieckie zabytki skromne i gustowne. „Rzeczpospolita”, 2008-08-12. [dostęp 2008-11-20].
- ↑ Berliner Siedlungen der 1920er Jahre auf der UNESCO Welterbe-Liste Politischer und sozialer Hintergrund. [dostęp 2008-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (31 marca 2016)]. (niem.).
Bibliografia
- Winfried Nerdinger, Cornelius Tafel, Architekturmuseum der Technischen Universität München: Architekturführer Deutschland: 20. Jahrhundert. Birkhäuser, 1996. ISBN 3-7643-5287-6. (niem.).
- Monika Kuc. Niemieckie zabytki skromne i gustowne. „Rzeczpospolita”, 2008-08-12. [dostęp 2008-11-20].
Literatura
- Jörg Haspel, Annemarie Jaeggi: Siedlungen der Berliner Moderne. Monachium: Deutscher Kunstverlag, 2007. ISBN 978-3-422-02091-7. (niem.).
- Landesdenkmalamt Berlin im Auftrag der Senatsverwaltung für Stadtentwicklung Berlin (wyd.), Winfried Brenne: Siedlungen der Berliner Moderne. Nominierung zur Aufnahme in die Welterbeliste der UNESCO. Berlin: Braun Verlagshaus, 2007. ISBN 3-938780-20-7. (niem.).
- ICOMOS Nationalkomitee der Bundesrepublik Deutschland und Landesdenkmalamt Berlin: Welterbestätten des 20. Jahrhunderts. Defizite und Risiken aus europäischer Sicht. Michael Imhof Verlag, 2008. ISBN 978-3-86568-393-9. (niem.).
Linki zewnętrzne
- Berlin. Senatsverwaltung für Stadtentwicklung: Berliner Senatsverwaltung für Stadtentwicklung: Berliner Siedlungen der 1920er Jahre. [dostęp 2008-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (24 listopada 2017)]. (niem.).
- Initiative Welterbe – Siedlungen der Berliner Moderne. [dostęp 2008-11-20]. (niem.).
- p
- d
- e
- ↑ Wspólnie z Wielką Brytanią
- ↑ Wspólnie z Austrią, Francją, Słowenią, Szwajcarią, Włochami
- ↑ Wspólnie z Argentyną, Belgią, Francją, Indiami, Japonią i Szwajcarią
- ↑ Wspólnie z Austrią, Belgią, Czechami, Francją, Wielką Brytanią i Włochami
- ↑ Wspólnie z Holandią, Danią
- ↑ Wspólnie z Albanią, Austrią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Francją, Hiszpanią, Macedonią Północną, Polską, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwajcarią, Ukrainą i Włochami
- ↑ Wspólnie z Polską