Neagu Djuvara

Ten artykuł od 2018-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Neagu Djuvara (ur. 18 sierpnia 1916 w Bukareszcie, zm. 25 stycznia 2018^[1]) – rumuński historyk, dyplomata, filozof, dziennikarz i powieściopisarz.

Neagu Djuvara urodził się w rodzinie arystokratycznej o korzeniach arumuńskich, osiadłej na Wołoszczyźnie w końcu XVIII wieku, która wydała wielu polityków, dyplomatów i akademików. Marcel – jego ojciec – absolwent Politechniki w Berlinie-Charlottenburgu w 1906, umarł jako kapitan korpusu inżynierów rumuńskich sił zbrojnych w czasie wielkiej epidemii grypy hiszpańskiej w 1918. Jego matka – Tinca Grădișteanu, należała do ostatniego pokolenia rodu możnych bojarów munteńskich.

Neagu Djuvara rozpoczął studia w Paryżu, uzyskując licencjat na Sorbonie (historia, 1937) oraz doktorat nauk prawnych (Paryż, 1940). Brał udział w kampanii besarabskiej i transnistryjskiej, jako elew oficer rezerwy (czerwiec – listopad 1941), będąc raniony w okolicach Odessy.

Wygrywając Ministerstwa Spraw Zagranicznych w maju 1943 roku, rankiem 23 sierpnia 1944 wysłany został jako kurier dyplomatyczny do Sztokholmu w związku z negocjacjami pokojowymi ze Związkiem Radzieckim, reprezentowanym przez Aleksandrę Kołłontaj. Mianowany sekretarzem poselstwa do Sztokholmu rządu Sănătescu, i pozostał w Szwecji do września 1947.

Wskazany w procesie politycznym jesienią roku 1947, postanowił pozostać na emigracji, walcząc do 1961 w różnych organizacjach emigracyjnych (sekretarz generalny Komitetu Pomocy Uchodźcom Rumuńskim w Paryżu; publicysta w Radiu Wolna Europa; sekretarz generalny Fundacji Akademickiej imienia Karola I). W 1961 przyjechał do Nigru, gdzie został na dwadzieścia lat, a przez trzy pracował jako doradca dyplomatyczny i prawny nigerskiego ministerstwa spraw zagranicznych i równocześnie profesor prawa międzynarodowego i historii gospodarczej na Uniwersytecie w Niamey.

W międzyczasie, wrócił do studiów filozoficznych na Sorbonie. W maju 1972, uzyskał państwowy doktorat na Sorbonie rozprawą na temat filozofii historii, pod kierunkiem znanego socjologa i filozofa Raymonda Arona; później uzyskał dyplom prestiżowego Narodowego Instytutu Języków i Kultur Orientalnych. Od 1984 roku sekretarz generalny Domu Rumuńskiego w Paryżu, którą to funkcję pełnił do 1989, gdy wrócił do Rumunii. W latach 1991–1998 profesor nadzwyczajny na Uniwersytecie Bukareszteńskim. Członek honorowy Instytutu Historycznego imienia Alexandru D. Xenopola w Jassach oraz Instytutu Historycznego imienia Nicolae Iorgi w Bukareszcie.

Neagu Djuvara publikował głównie o historii Rumunii i narodu rumuńskiego. Znaczna część z jego książek dotyczy filozofii historii, skupiając się wokół problemu obiektywności historii i historiografii. Djuvara jest zwolennikiem ciągłych badań nad historią Rumunów, podając w wątpliwość jakość badań z okresu międzywojennego i komunistycznego, twierdząc, że pewne fragmenty dziejów były podkreślane, bądź to przemilczane w imię służby celom politycznym. Hipotezy wysunięte przez Djuvarę wywołały wiele kontrowersji i są postrzegane, jako podważanie rumuńskiej tożsamości narodowej, jak na przykład teoria o tym, że szlachta rumuńskich średniowiecznych tworów państwowych była kumańskiego pochodzenia.

Neagu Djuvara analizował w wielu swoich książkach związki Rumunii z Europą, umieszczając ją politycznie i kulturowo między Wschodem a Zachodem oraz charakteryzując jako ostatni [kraj], który wszedł w to, co nazywać można Europejskim Koncertem, odnosząc się nie tyle do wstąpienia Rumunii w struktury Unii Europejskiej w 2007 roku, ile do orientacji kraju w kierunku zachodnich wzorców politycznych i kulturowych. Wyraził również swój sceptycyzm wobec polityki wielokulturowości w Europie, którą uważa za szkodliwą dla stabilności UE. Jest także krytykiem – jego zdaniem – zbytnio pro-zachodnich postaw wśród rumuńskiej klasy politycznej, sugerując, że społeczeństwo i kultura rumuńskie nie mogą być zaklasyfikowane jako zachodnie, podając za powód prawosławne wyznanie wiary, obecność wielu elementów niełacińskich w języku rumuńskim jak i historii poprzednich wieków.

Pisał również o tym, co nazywa hegemonią amerykańską, opierając się na analizie wpływów USA na politykę światową i – mniejszym stopniu – europejską. Djuvara opisuje starania USA ustanowienia czegoś, co przypomina hegemonię w Europie i innych częściach świata jako wojna siedemdziesięciosiedmioletnią, która miała mieć miejsce w przeciągu XX wieku.

Neagu Djuvara postrzegany jest jako popularyzator historii oraz jej demistyfikator, pisząc książki kierowane do młodzieży, jak i takie, które starają się wyjaśnić pochodzenie mitycznych postaci, takich jak Drakula czy Negru Vodă. Opublikował też wspomnienia, opowiadające o życiu na emigracji w Paryżu i Niamey.

Chociaż pewne jego teorie są nieakceptowane przez większość rumuńskich historyków, Neagu Djuvara pozostaje jednym z najważniejszych historyków rumuńskich XX wieku, zachęcając do krytycznej postawy wobec rumuńskiej historii oraz historii w ogóle. Jego poglądy dotyczące idealizacji dziejów narodu spowodowały z kolei krytykę ze strony polityków nacjonalistycznych, którzy określili je mianem antyrumuńskich oraz podkreślali negatywny wpływ na samoocenę Rumunów w kraju jak i zagranicą. Historycy współcześni kontestowali jego teorie i kompetencje jako historyka, nazywając go, jak sam stwierdził, amatorem. Jego badania w tej dziedzinie jak i doktorat z filozofii historii, zdobyty na Uniwersytecie w Sorbonie, są jednak niezaprzeczalne, a jego pisma przyciągnęły niedawno zwiększoną uwagę, głównie dzięki jego popularności w Rumunii.

Odznaczenia

• Rumuński Krzyż Wielki Orderu Wiernej Służby
• Francuski Krzyż Oficerski Order Sztuki i Literatury

Wyróżnienia

• Tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Bukareszteńskiego (30 października 2012)^[2].

• Krótka ilustrowana historia Rumunów. libhumanitas.ro. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-04)]., Humanitas 2014 (ebook edycja angielska; tytuł oryginału: A Brief Illustrated History of Romanians)
• Kim byli bojarzy Wołoszczyzny? Saga rodziny Grădișteanu, Humanitas 2010 (tytuł oryginału: Ce-au fost boierii mari în Țara Românească? Saga Grădiștenilor)
• Le droit roumain en matière de nationalité, Paris, 1940
• Démétrius Cantemir, philosophe de l'Histoire, în Revue des études roumaines, Paris, 1973
• Civilisations et lois historiques, Essai d'étude comparée des civilisations, Mouton, Paris – Haga, 1975 (carte premiată de Academia Franceză)
• Între Orient și Occident. Țările române la începutul epocii moderne, Humanitas, 1995
• Aromânii: istorie, limbă, destin, ed. Fundației Culturale Române, 1996
• O scurtă istorie a românilor povestită celor tineri, seria Istorie, Humanitas, 1999
• Cum s-a născut poporul român, seria Humanitas Junior, 2001
• Mircea cel Bătrân și luptele cu turcii, seria Humanitas Junior, 2001
• De la Vlad Țepeș la Dracula vampirul, Humanitas, 2003
• Scrisorile spătarului Nicolae Milescu, powieść, Humanitas, 2004
• Există istorie adevărată?, Humanitas, 2004
• Amintiri din pribegie, Humanitas, 2005
• Thocomerius – Negru Vodă. Un voivod cuman la începuturile Țării Românești, Humanitas, 2007
• Războiul de șaptezeci și șapte de ani și premisele hegemoniei americane (1914 – 1991), Humanitas, 2008
• Amintiri și povești mai deocheate, Humanitas, 2009
• A Brief Illustrated History of Romanians, Humanitas 2014

• Biografia na humanitas.ro