Podział administracyjny Australii
Australia to państwo federalne podzielone na trzy typy jednostek: stany (ang. states), terytoria wewnętrzne (ang. internal territories) oraz terytoria zewnętrzne (ang. external territories). Ponadto funkcjonuje podział niższego rzędu na poziomie lokalnym – tzw. samorząd terytorialny (ang. local governments), funkcjonujący podobnie jak powiat, obecnie jest 547 takich samorządów.
Australia podzielona jest na łącznie 6 stanów, 3 terytoria wewnętrzne i 7 terytoriów zewnętrznych.
Nr. | Stan (ang. state) | Stolica | Populacja (2020)[1] | Powierzchnia | Gęstość zaludnienia |
---|---|---|---|---|---|
1 | a Australia Południowa (South Australia) | Adelaide | 1 740 000 | c983 482 km² | e1,75 os./km² |
2 | b Australia Zachodnia (Western Australia) | Perth | d2 760 000 | a2 529 875 km² | f1,02 os./km² |
3 | c Nowa Południowa Walia (New South Wales) | Sydney | 8 092 000 | d800 642 km² | 9,79 os./km² |
4 | d Queensland (Queensland) | Brisbane | 5 110 000 | b1 730 648 km² | d2,84 os./km² |
5 | e Tasmania (Tasmania) | Hobart | 524 170 | f68 401 km² | c7,60 os./km² |
6 | f Wiktoria (Victoria) | Melbourne | 6 490 000 | e227 416 km² | a27,66 os./km² |
Nr. | Terytorium wewnętrzne (ang. internal territory) | Stolica | Populacja | Powierzchnia | Gęstość zaludnienia |
---|---|---|---|---|---|
1 | Australijskie Terytorium Stołeczne (Australian Capital Territory) | Canberra | 418 440 | b2 358 km² | a173,45 os./km² |
2 | Terytorium Jervis Bay (Jervis Bay Territory) | Jervis Bay Village | c611 | c67,34 km² | b9,07 os./km² |
3 | Terytorium Północne (Northern Territory) | Darwin | 249 220 | a1 349 129 km² | c0,18 os./km² |
Nr. | Terytorium zewnętrzne (ang. external territory) | Stolica | Populacja | Powierzchnia | Gęstość zaludnienia |
---|---|---|---|---|---|
1 | a Australijskie Terytorium Antarktyczne (Australian Antarctic Territory) | - | 450 | a5 896 500 km² | 0.000076 os./km² |
2 | b Norfolk (Norfolk Island) | Kingston | a2 302 | e35 km² | a65,77 os./km² |
3 | c Wyspa Bożego Narodzenia (Christmas Island) | Flying Fish Cove | b2 072 | d135 km² | c15,35 os./km² |
4 | d Wyspy Ashmore i Cartiera (Ashmore and Cartier Islands) | - | f0 | c199 km² | f0 os./km² |
5 | e Wyspy Heard i McDonalda (Heard Island and McDonald Islands) | - | f0 | b372 km² | f0 os./km² |
6 | f Wyspy Kokosowe (Cocos (Keeling) Islands) | West Island | d596 | f14 km² | b42,57 os./km² |
7 | g Wyspy Morza Koralowego (Coral Sea Islands) | Willis Island | e4 | g10 km² | d0,4 os./km² |
Australijskie Terytorium Antarktyczne to część Antarktyki, do której Australia rości sobie prawo, jednakże – tak jak inne państwa obejmujące swoje partie Antarktydy – w żaden sposób go nie kontroluje.
Podstawowe informacje
Stany australijskie wywodzą się z dawnych brytyjskich kolonii sprzed czasów Federacji (1901). Ich niezależność chroniona jest przez konstytucję, a prawa na poziomie Związku Australijskiego obowiązują tylko tam, gdzie pozwala na to konstytucja. Inaczej jest w terytoriach, gdzie automatycznie obowiązuje legislacja federalna. Większość z terytoriów administrowana jest bezpośrednio przez rząd federalny, jedynie trzy z nich (Terytorium Północne, Australijskie Terytorium Stołeczne i Norfolk) posiadają własną administrację. Ale nawet w tych terytoriach parlament australijski posiada pełną moc prawodawczą i może uchylić prawa ustanowione przez instytucje terytoriów. W różnych ciałach międzyrządowych Terytorium Północne i Australijskie Terytorium Stołeczne traktowane są jak stany.
Każdy stan posiada gubernatora, mianowanego przez króla/królową Australii, ale faktycznie wybranego przez premiera stanu. W Terytorium Północnym i na wyspy Norfolk władzę monarszą reprezentuje administrator, wyznaczany przez gubernatora generalnego Australii. W Australijskim Terytorium Stołecznym nie ma ani gubernatora, ani administratora, za to niektóre z jego funkcji sprawuje sam gubernator generalny Australii.
W każdym stanie jest dwuizbowy parlament wzorowany na parlamencie federalnym, poza Queenslandem, który zniósł wyższą izbę w 1922. Niższa izba nazywana jest Zgromadzeniem Ustawodawczym (Legislative Assembly), jedynie w Australii Południowej i na Tasmanii nazywany jest House of Assembly. Wyższa izba nazywana jest Radą Ustawodawczą (Legislative Council). Wspomniane wyżej trzy samorządne terytoria mają jednoizbowy parlament.
Głową rządu w każdym stanie jest premier, wyznaczany przez gubernatora stanu z partii lub koalicji stanowiącej większość w niższej izbie parlamentu stanowego. W przypadku kryzysu konstytucjonalnego może wyznaczyć jednak kogoś innego. Na czele rządu w terytoriach stoi główny minister.
Historyczne jednostki administracyjne
- Central Australia (terytorium)(inne języki) (1927–1931)
- North Australia(inne języki) (1927–1931)
- Papua (terytorium) (1884–1949)
- Nowa Gwinea Australijska (1919–1949)
- Terytorium Papui i Nowej Gwinei (1949–1975)
- Nauru (1920–1968), administrowane przez Australię, Nową Zelandię i Wielką Brytanię
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Population of Australia States
- p
- d
- e
Ustrój | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Monarchia | |||||||
Organy władzy |
| ||||||
Finanse i kontrola |
| ||||||
Samorząd |
| ||||||
Główne partie polityczne |
|
- p
- d
- e
Stany | |
---|---|
Terytoria wewnętrzne | |
Terytoria zewnętrzne |