Torfowiec pokrewny
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | mchy | ||
| Klasa | torfowce | ||
| Rząd | torfowce | ||
| Rodzina | torfowcowate | ||
| Rodzaj | torfowiec | ||
| Gatunek | torfowiec pokrewny | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Sphagnum affine Renauld & Cardot Rev. Bryol. 12: 44 1885[3] | |||
| |||
Torfowiec pokrewny (Sphagnum affine Renauld & Cardot) – gatunek mchu z rodziny torfowcowatych (Sphagnaceae). Występuje w Europie i Ameryce Północnej[4].
Systematyka i zmienność
Synonimy[4]: Sphagnum imbricatum subsp. affine (Renauld & Cardot) Flatberg, Sphagnum imbricatum var. affine (Renauld & Cardot) Warnstorf, Sphagnum imbricatum var. laeve Warnstorf.
Wyróżniana jest odmiana[3] Sphagnum affine var. flagellare (Schlieph. ex Roll) L. Söderstr. & Hedenäs.
W obrębie rodzaju Sphagnum gatunek zaliczany jest do sekcji Sphagnum L., Species Plant. 1753. Gatunki z tej sekcji są trudne do rozróżnienia w naturalnym środowisku, jednak torfowiec pokrewny jest zwykle mniejszy niż przedstawiciele innych należących do niej gatunków, z którymi może występować, w tym S. centrale, S. palustre i S. papillosum[4].
Morfologia i anatomia
- Pokrój
- Torfowiec średniego rozmiaru tworzący raczej zwarte, rzadziej luźne, darnie koloru matowozielonego, zielonego, zielonobrązowego, z purpurowatym zabarwieniem, żółtawobrązowoochrowego lub pomarańczowobrązowoochrowego, rzadko brunatnego lub purpurowobrunatnego[5][6].
- Główki
- Od płaskich do półkolistych, od luźnych do zbitych[6].
- Pęczki
- Z dwiema zwężającymi się ku szczytom gałązkami odstającymi i dwiema lub trzema gałązkami zwisającymi[5][6].
- Łodyżki
- Tęgie[6], ciemnobrązowe[5]. Kora dobrze rozwinięta, z trzema bądź czterema warstwami rozdętych komórek[5]. Cylinder wewnętrzny jest ciemnoczerwonobrązowy, niekiedy jaśniejszy – żółtawobrązowy[6]. Komórki warstw wewnętrznych są wyposażone w liczne spiralne listewki[6]; komórki warstw zewnętrznych mają ich mniej, ale zawierają charakterystyczne grzebieniaste blaszki po wewnętrznej stronie ściany komórkowej, czasami trudne do zauważenia[5][6]. Komórki łodyżek gałązkowych również są wyposażone w słabo widoczne, grzebieniaste blaszki po wewnętrznej stronie ściany komórkowej, a także w pory w ścianie zewnętrznej w miejscach przyczepu liści[5].
- Listki łodyżkowe
- Do 1,9 mm długości, krótko językowate, łopatkowate[6] lub szeroko prostokątne, z postrzępionym wierzchołkiem, w różny sposób ułożone na łodyżce[5] – wzniesione, odstające lub zwisające[6]. Komórki wodne są czasami septowane, głównie wzdłuż części krawędziowych górnej partii liścia[5].
- Listki gałązkowe
- Do 2 mm długości[6], jajowate, jajowato-eliptyczne do eliptycznych, wklęsłe i kapturkowato zakończone[5][6]. Komórki wodne po stronie grzbietowej liścia mocno wypukłe w przekroju poprzecznym i mają pory w komisurach[5][6]. Na ich ścianach przylegających do komórek chlorofilowych obecne są grzebieniaste blaszki, jednak często widoczne jedynie u nasady liścia, a niekiedy może ich całkowicie nie być[5][6]. Komórki chlorofilowe w przekroju poprzecznym są wąsko trapezowe, trójkątne lub szeroko trójkątne, zamknięte lub wąsko otwarte po grzbietowej stronie liścia, szeroko otwarte po stronie brzusznej[5][6].
Ochrona
Gatunek jest objęty w Polsce ochroną od 2001 roku. W latach 2001–2004 podlegał ochronie częściowej, w latach 2004–2014 ochronie ścisłej, a od 2014 roku ponownie objęty jest ochroną częściową, na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin[7][8][9].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2015-05-24] (ang.).
- ↑ a b Sphagnum affine Renauld & Cardot. The World Flora Online. [dostęp 2024-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-05)]. (ang.).
- ↑ a b c Richard E. Andrus: Sphagnum affine. [w:] Bryophyte Flora of North America vol. 1 [on-line]. [dostęp 2015-05-27]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Laine i in. 2018 ↓, s. 53–57.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Stebel 2017 ↓, s. 45–47.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2001 r. w sprawie listy gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od tych zakazów (Dz.U. z 2001 r. nr 106, poz. 1167).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).
Bibliografia
- Karolina Lubliner-Mianowska: Torfowce. Opisy i klucze do oznaczania gatunków krajowych. Wyd. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1957.
- Jukka Laine, Kjell Ivar Flatberg, Pirkko Harju, Tuuli Timonen, Kari Minkkinen, Anna Laine, Eava-Stiina Tuittila, Haari Vasander: Spaghnum Mosses – The Stars of European Mires. Helsinki: University of Helsinki – Department of Forest Sciences, Sphagna Ky, 2018. ISBN 978-951-51-3143-0.
- Adam Stebel: Torfowce Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Środkowopomorskie” (Pomorze Zachodnie). Sianów: Nadleśnictwo Karnieszewice, 2017. ISBN 978-83-937066-3-1.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
