Söök

Söök (Altayca ve Hakasça сӧӧк söök; Rusça сёок syook), Altaylar, Şorlar ve Hakaslar gibi Sibirya Türk halklarında babayanlı soy birliği ya da sülâledir.

Altay halkı soyadından farklı olarak söök adı verilen çeşitli soylara/sülalelere bölünür. Her Altaylının bir söögü vardır ve her söök iki ya da daha fazla kardeş sööklere ayrılır. Aynı ve yakın soylar arasında sööktiñ karındajı “soy kardeşliği” sebebiyle evlilik olmaz.[1] Altay Türklerinde aynı söök içinde ya da kardeş (akraba) söökler arasında evlilik yasaktır.[2] Altay Türkleri, biriyle karşılaştığında ona önce adını sonra da söögünü yani soyunu sormaktadırlar.[3]

Sööklerin oluşumu bir Altay efsanesinde şöyle anlatılır: “Tanrının (Tengri) dokuz oğlu varmış, bu oğullar önce kendi kız kardeşleriyle evlenmişler. Diğer bütün söökler de bunlardan türemiş. Bu oğulların adları (ki bu adlar aynı zamanda söök adlarıdır) şunlardır: Kıpçak, Mayman, Todoş, Toñjoon, Komdoş, Cüs, Togus, Küzen, Kerdaş.[2]

1897 nüfus sayımında Altaylarda 68 söök kaydedilmiştir. Büyük Altay söökleri içinde Töölös (Тӧӧлӧс, Тӧлӧс), Kıpçak, Mayman (Майман), Todoş, İrkit ve Mundus sayılabilir.

Tıva aymaklar

Tıva aymakları (boyları)
  • Bаy-Kаrа
  • Bаrlаñ
  • Dеlеg
  • Dоngаk
  • İrgit
  • Kаrа-Sаl
  • Kоl
  • Kuulаr
  • Küjügеt
  • Kırgıs
  • Mааdı
  • Mоñguş
  • Оndаr
  • Ооrjаk
  • Оyun
  • Sааya
  • Sаlçаk
  • Sаt
  • Sоyan
  • Tumаt
  • Hеrtеk
  • Hоvаlıg
  • Hоmuşku
  • Tülüş
  • Çооdu

Tuva soybirliği Haritası

  • https://pp.vk.me/c616819/v616819292/156fc/-5uJnFueLJs.jpg 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça

  1. ^ Figen Güner Dilek (2008), Altay Türklerinde akrabalık 21 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ahmet B. Ercilasun Armağanı, Akçağ Basım Yayım Pazarlama A.Ş., Ankara
  2. ^ a b Altay Türkleri[ölü/kırık bağlantı]
  3. ^ Figen Güner Dilek, Tehlikedeki diller ve dil ölümü açısından altay Türkçesi ve ağızları 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.