Mark I
Ten artykuł dotyczy brytyjskiego czołgu Mark I. Zobacz też: inne znaczenia słowa „Mark”. |
Dane podstawowe | |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Typ pojazdu | czołg | ||
Trakcja | |||
Załoga | 8 | ||
Historia | |||
Prototypy | 1916 | ||
Produkcja | 1916–1918 | ||
Wycofanie | 1918 | ||
Egzemplarze | 150 | ||
Dane techniczne | |||
Silnik | 1 silnik gaźnikowy, 6-cylindrowy Daimler o mocy 105 KM | ||
Transmisja | mechaniczna | ||
Pancerz | 6–12 mm (grubość) | ||
Długość | 7,93 m | ||
Szerokość | 4,19 m | ||
Wysokość | 2,45 m | ||
Masa | 28 ton (własna) | ||
Osiągi | |||
Prędkość | 6 km/h (w terenie) | ||
Zasięg pojazdu | 30 km (po drodze) | ||
Dane operacyjne | |||
Uzbrojenie | |||
Wersja męska 2 armaty sześciofuntowe (długolufowe) kalibru 57 mm 3 karabiny maszynowe Hotchkiss Wersja żeńska 5 ciężkich karabinów maszynowych Hotchkiss | |||
Użytkownicy | |||
Wielka Brytania | |||
|
Mark I – brytyjski czołg z okresu I wojny światowej, którego prototypem był Little Willie.
Historia
Po udanych próbach terenowych w styczniu i lutym 1916, które wykazały, że Mark I sprawnie pokonywał 2,5 metrowe okopy i zasieki z drutu kolczastego, pojazd został skierowany do produkcji. Angielska nazwa czołgu – Tank oznaczająca zbiornik, została użyta, aby zmylić wywiad wroga. Dodatkowo zakamuflowano przedsięwzięcie, twierdząc oficjalnie, że zakłady produkują zbiorniki na zamówienie Rosji.
W sumie wyprodukowano 150 czołgów Mark I w wersji „żeńskiej” (wyposażone w 5 ciężkich karabinów maszynowych) i „męskiej” (wyposażone w 2 armaty kalibru 57 mm i 3 karabiny maszynowe umieszczone w sponsonach). Największą wadą czołgu była jego awaryjność – po kilku godzinach walki pojazd nadawał się do kapitalnego przeglądu. Dodatkowo odczuwalny dla załogi był brak amortyzacji, wyciszenia oraz skutecznej wentylacji[1].
Na podstawie czołgu Mark I skonstruowano brytyjskie samobieżne działo polowe Gun Carrier Mark I, które weszło do służby w 1917.
Zastosowanie bojowe
15 września 1916, 49 czołgów Mark I miało wspomagać atak piechoty brytyjskiej w bitwie nad Sommą. Na linię frontu dotarły tylko 32 czołgi, z czego 5 ugrzęzło w podmokłym terenie, a 9 uległo awarii. Pozostałe 18 wozów nie odegrało decydującej roli w przebiegu walk gdyż atakowały w znacznym rozproszeniu (w grupach po dwa, trzy wozy) na nieprzyjaznym terenie, pomimo to były zaskoczeniem dla Niemców. Użycie ich zaowocowało znacznym zmniejszeniem strat. 17 września w sztabie brytyjskiego dowódcy, generała Douglasa Haiga, znaleźli się pułkownik Ernest Swinton i porucznik Albert Gerald Stern, obaj zaangażowani w rozwój broni pancernej. Generał Haig był jednak sceptycznie nastawiony do nowego wynalazku i nie spowodował szerszego i bardziej celowego wykorzystania czołgów. Okazało się to błędem, ponieważ ich pojawienie się na linii frontu zaskoczyło Niemców w równym stopniu, jak generała Haiga ich skuteczność. Gdy okazało się, że czołgi zrobiły we froncie wyrwę o szerokości kilkunastu kilometrów i głębokości kilkudziesięciu, wojska Brytyjskiego Korpusu Ekspedycyjnego nie mogły wykorzystać powodzenia, ponieważ zaopatrzenie pozostało daleko w tyle i czołgi z braku amunicji wycofano na tyły.
Przypisy
- ↑ Historykon.pl: Początki broni pancernej – czołgi brytyjskie. [dostęp 2020-06-04]. (pol.).
Linki zewnętrzne
- Bovington Tank Museum: Czołg Mark I „męski”. [dostęp 2020-06-04]. (ang.).
- Prezentacja czołgu Mark I „męskiego” w serwisie YouTube (ang.)
- p
- d
- e
Czołgi amerykańskie | |
---|---|
Czołgi brytyjskie |
|
Czołgi francuskie | |
Czołgi niemieckie | |
Czołgi włoskie | |
Prototypy i projekty |
Czołgi I wojny światowej w Wikimedia Commons
- Britannica: technology/Mark-I